Organische stofopbouw: voorwaarde voor een stabiele maisopbrengst

Het jaar na jaar telen van mais is een aanslag op het organisch stofgehalte van de bodem. Een laag organisch stofgehalte brengt bodemproblemen, zoals verminderde bodemvruchtbaarheid en bodemverdichting, met zich mee en leidt uiteindelijk tot een lagere (mais)opbrengst. Gras als vanggewas of rustgewas na de mais helpt bij het op peil houden van het organisch stofgehalte en draagt bij aan een stabiele maisopbrengst op de lange termijn.

Jaarlijks wordt gemiddeld genomen 2% van de organische stof in de bodem afgebroken. Op bouwland ligt dit percentage meestal hoger doordat grondbewerking lucht in de bodem brengt, wat de afbraak versnelt. Tegelijkertijd wordt er op bouwland minder organische stof, in de vorm van gewasresten en wortels, aangevoerd. Dit zorgt ervoor dat bij de continuteelt van mais meer organische stof wordt afgebroken dan aangevoerd. De afbraak van organische stof in de bodem heeft een negatief effect op de vruchtbaarheid, het waterbergend vermogen, de structuur en bewerkbaarheid van de bodem. Dit zorgt samen voor een steeds verder dalende maisopbrengst. Goed organisch stofbeheer is daarom belangrijk voor een stabiele maisopbrengst op de lange termijn.
Bedrijven die aan derogatie doen kunnen door middel van vruchtwisseling met gras of grasklaver, het organisch stofgehalte van de bodem op peil houden. Uit onderzoek is gebleken dat een vruchtwisseling met een verhouding van één jaar mais en één jaar gras zorgt voor een lichte stijging van het organisch stofgehalte. Deze stijging neemt verder toe zodra er meer jaren gras geteeld wordt ten opzichte van één jaar mais. Bij een vruchtwisseling van drie jaar mais gevolgd door drie jaar gras blijft het organisch stofgehalte gelijk.[1]

Gras als vanggewas

Vanggewassen en groenbemesters die na de mais worden geteeld en in het voorjaar weer worden ondergewerkt worden ook als vruchtwisseling gezien. Het zaaien van een vanggewas, verplicht op zand- en lössgrond, is een goede eerste stap in het op peil houden van het organisch stofgehalte. Een grasmengsel met Italiaans raaigras zoals TurboMax is erg goed geschikt als vanggewas omdat deze zich ook tijdens de koude najaarstemperaturen nog steeds snel ontwikkelt. Bij nazaai kan Italiaans raaigras nog tot 300 kg effectieve organische stof per hectare aan de bodem toevoegen.

Verbeter de bodem: kies voor gras als rustgewas

Om echt een flinke vooruitgang te maken in de opbouw van het organisch stofgehalte is het goed om na één of twee jaar maisteelt te kiezen voor een vruchtwisseling van een langere periode. Hierdoor krijgt het perceel twee tot vier jaar rust voordat er weer mais op komt. Op droge zandgronden is vruchtwisseling extra interessant omdat de menging van organische stof door de bouwvoor zorgt voor een diepere beworteling wat bijdraagt aan een bodem met een beter waterbergend en –leverend vermogen. Een tijdelijk, hoogproductief grasland als rustgewas, denk aan TurboMax of UltraMax, kan een goede bijdrage leveren aan de opbouw van het organisch stofgehalte.
Naast de opbouw van organische stof levert een meerjarig grasland ook stikstof, wat ten gunste komt van de volgende maisteelt. Dit zorgt voor een besparing op dure (kunst)meststoffen. In de tabellen hieronder kun je het bemestingsadvies lezen voor het eerste jaar na scheuren bij het standaard bemestingsadvies voor mais van 180 kg N/ha en voor het scherpe bemestingsadvies (standaard voor zand- en lössgrond).

Bemesting mais in het eerste jaar na scheuren bij een N-advies van 180 kg N/ha.

Aantal jaren gras

1 jaar

2 jaar

3-4 jaar

meer dan 5 jaar

Mest m3/ha N rij kg/ha

35

20

0

0

N rij kg/ha

35

25

45

35

Bemesting mais in het eerste jaar na scheuren bij een N-advies van 140 kg N/ha.

Aantal jaren gras

1 jaar

2 jaar

3-4 jaar

meer dan 5 jaar

Mest m3/ha N rij kg/ha

25

0

0

0

N rij kg/ha

25

35

15

5

(Bemestingsadvies: Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen)

Wanneer het grasland ouder dan drie jaar was, dan is er op de meeste gronden in het tweede en derde jaar na scheuren nog een nawerking van 30 kg N/ha en voor klei- en veengronden is dat 60 kg N/ha. Zo kun je dus nog drie jaar na het scheuren van grasland profiteren van een lagere N-bemesting.[2]

Gras-klaver voor een productieve bodem

Wil je nog meer doen aan organische stofopbouw en tegelijkertijd meer stikstof vastleggen dan is gras-klaver een logische keuze. Wanneer je na de mais een tijdelijk hoogproductief grasmengsel zaait, vul deze dan aan met klaver. Na meerdere jaren maisteelt is het stikstofleverende vermogen van de bodem namelijk flink gedaald. Om dit te compenseren moet er veel kunstmest gestrooid worden. Door gras-klaver te telen werk je niet alleen aan de opbouw van organische stof, maar ook aan een hoger stikstofgehalte van de bodem. Klaver bindt als vlinderbloemige stikstof uit de lucht en geeft dit af aan de bodem. Dit zorgt voor een productieve bodem en een hogere opbrengst van de mais wanneer deze weer terugkomt in de rotatie op het perceel. Daarnaast is klaver ook een goede stimulator voor het grotere bodemleven zoals regenwormen. Onderzoek heeft aangetoond dat klaver voor meer bodemleven in de bouwvoor zorgt dan wanneer er alleen gras wordt geteeld.[3]

Gras-, klaver-, luzernemengsel voor een hoge eiwitopbrengst en een betere bodemstructuur

Wanneer je naast veel opbrengst en stikstofvastlegging ook de bodemstructuur wilt verbeteren en meer eiwit van eigen land wilt halen is een mengsel van luzerne, gras en klaver zoals EiwitMax de juiste keuze. Dit voedergrasmengsel is zeer droogtetolerant en biedt een enorm hoge eiwitopbrengst per hectare. Daarnaast zorgt de diepe beworteling van luzerne voor een verbetering van de bodemstructuur waar de mais van profiteert in extreem natte of droge jaren. Dit komt omdat een goede bodemstructuur een beter waterbergend vermogen heeft. De bodem kan dan meer water opnemen in periodes van extreme regenval en er blijft voor het gewas langer water beschikbaar in periodes van droogte.

Benieuwd naar de ervaring van andere melkveehouders met grasklaver? Bekijk dan hier het verhaal van Wibo van der Linden, melkveehouder in Achthuizen (ZH).
Benieuwd naar de ervaring van andere melkveehouders met EiwitMax? Bekijk dan hier het verhaal van Rik Zeegers, melkveehouder in Wellerlooi (LB).

Wil je onze producten bestellen? Neem dan contact op met één van onze accountmanagers.

EiwitMax: perfect rustgewas na de mais | DLF
DLF EiwitMax: het perfecte mengsel om als rustgewas na de mais te zaaien.